લોક માન્ય તિલક એવોર્ડ શુ છે?

પૂર્વ પીએમ ઈન્દિરા ગાંધી, અટલ બિહારી વાજપેયી, મનમોહન સિંહ, ડૉ. શંકર દયાલ શર્મા અને પ્રણવ મુખર્જી જેવી હસ્તીઓના નામ લોકમાન્ય તિલક સન્માન મેળવનારા અગ્રણીઓમાં સામેલ છે.

પીએમ નરેન્દ્ર મોદી: ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપનાર નાયકોમાં બાલ ગંગાધર તિલક એક એવું નામ છે, જેઓ ભાગ્યે જ કોઈ વિવાદ સાથે જોડાયેલા છે. પોતાની સ્વચ્છ અને ઉત્સાહી છબિને કારણે તેઓ દરેકના પ્રિય હતા.બાળપણમાં બાળ ગંગાધર તિલક તરીકે ઓળખાતા મહાન વિદ્વાનનું મૂળ નામ બહુ ઓછા લોકો જાણતા હશે. તેમનું મૂળ નામ કેશવ ગંગાધર તિલક હતું. કેટલાક લોકો તેમને બાળપણમાં બાલ લોકમાન્યના નામથી પણ બોલાવતા હતા.

તેમનો જન્મ 23 જુલાઈ 1856ના રોજ મહારાષ્ટ્રના રત્નાગિરીમાં થયો હતો. જ્યારે તેમનું અવસાન 1 ઓગસ્ટ 1920ના રોજ મહારાષ્ટ્રમાં જ થયું હતું. આજે મંગળવારે (1 ઓગસ્ટ) તેમની પુણ્યતિથિ છે. તેમની પુણ્યતિથિએ લોકમાન્ય તિલક પુરસ્કાર આપવાની પરંપરા શરૂ થઈ હતી.

આ રીતે લોકમાન્ય ટિળક બન્યાઃ સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં, અંગ્રેજોને મુશ્કેલીમાં મુકવા અને લોકોને તેમના નવા વિચારોથી વાકેફ કરવા માટે તેમની કુશળતા અને બુદ્ધિનો ઉપયોગ કરનાર બાળ ગંગાધર, કાયદાનો પણ અભ્યાસ કર્યો હતો. આ ઉપરાંત તેઓ રાષ્ટ્રવાદી, શિક્ષક અને સમાજ સુધારક પણ હતા. આ કારણે તે બધાને પ્રિય હતો. આ કારણોસર, તેમને લોકમાન્ય (બધાને પ્રિય) નું બિરુદ પણ મળ્યું. પછી છેવટ સુધી તેઓ આ લોકમાન્ય તિલકના નામથી જ બોલાવાયા. મુંબઈના એક રેલવે સ્ટેશનનું નામ પણ તેમના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. અંગ્રેજોને પોતાના જ્ઞાનથી હરાવવાના કારણે અંગ્રેજો તેમને અશાંતિના પિતા કહીને ઈનામ આપતા હતા.

 

દેશના દિગ્ગજ સૈનિકોનું સન્માન કરવામાં આવ્યું છેઃ આ પુરસ્કારની ગરિમા અને મહત્વનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે અત્યાર સુધી જેમને આ સન્માન મળ્યું છે, તેઓએ ભારતના નિર્માણમાં અને તેને આગળ લઈ જવામાં ચોક્કસ રીતે કોઈને કોઈ રીતે યોગદાન આપ્યું છે. આમાં મુખ્ય રીતે ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન આયર્ન લેડી ઈન્દિરા ગાંધી, ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયી, ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન ડૉ. મનમોહન સિંહ, ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. શંકર દયાલ શર્મા, ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ પ્રણવ મુખર્જી, ઈન્ફોસિસના સ્થાપક એનઆર નારાયણ મૂર્તિ અને મેટ્રોનો સમાવેશ થાય છે. દેશમાં મેટ્રો. પુરુષોના નામોમાં પ્રખ્યાત ઇ. શ્રીધરન જેવી હસ્તીઓનો સમાવેશ થાય છે.

આ રીતે આ એવોર્ડની સ્થાપના કરવામાં આવી હતીઃ લોકમાન્ય તિલકના વારસાને સન્માનિત કરવાના ઉદ્દેશ્યથી આ એવોર્ડની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી. તેમના નામે તિલક મેમોરિયલ ટેમ્પલ ટ્રસ્ટ પહેલેથી જ બનાવવામાં આવ્યું હતું. તેમણે 1983માં આ એવોર્ડ માટે એક કમિટીની રચના કરી હતી. આ સન્માન એવા લોકોને જ આપવામાં આવે છે જેમણે દેશની પ્રગતિ માટે કોઈ કામ કર્યું હોય. આ ઉદ્દેશ્ય સાથે, આ પુરસ્કાર દર વર્ષે 1 ઓગસ્ટના રોજ લોકમાન્ય તિલકની પુણ્યતિથિ પર પ્રતિષ્ઠિત વ્યક્તિઓને આપવામાં આવે છે.

 

સ્વરાજ્ય મારો જન્મસિદ્ધ અધિકારઃ સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામના દિવસોમાં તેમનું એક સૂત્ર જે મરાઠીમાં હતું તે ખૂબ જ લોકપ્રિય બન્યું હતું. જેમાં તેણે કહ્યું હતું કે “આઝાદી મારો જન્મસિદ્ધ અધિકાર છે, હું તેને લઈશ”. આ સિવાય બિપિન ચંદ્ર પાલ, લાલા લજપત રાય, અરવિંદ ઘોષ અને વીઓ ચિદમ્બરમ પિલ્લઈની સાથે તેમણે સ્વરાજની લડાઈમાં સક્રિયપણે ભાગ લીધો હતો.

સ્વતંત્રતાના હીરોએ બે અખબારો પણ પ્રકાશિત કર્યા હતા: લોકમાન્ય તિલક પણ સ્વરાજના પ્રથમ હિમાયતી હતા. ઘણી ભાષાઓના વિદ્વાન તિલકે સ્વતંત્રતા સંગ્રામ દરમિયાન બે અખબાર પણ બહાર પાડ્યા હતા. અંગ્રેજીમાં મરાઠા અને મરાઠીમાં કેસરી. કેસરી અખબારમાં, તેમણે બ્રિટિશ શાસનની ક્રૂરતા અને ભારતીય સંસ્કૃતિ પ્રત્યેની તેમની હીનતા સંકુલની ખુલ્લેઆમ ટીકા કરી હતી. જેના કારણે તેને ઘણી વખત જેલમાં જવું પડ્યું હતું.