જાણો SC ST અનામત પર સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણયને લઈને કયા રાજ્યમાં શું છે સ્થિતિ?

દિલ્હી ન્યૂઝ ડેસ્ક !!! અનામત વર્ગો અનુસૂચિત જાતિ (SC) અને અનુસૂચિત જનજાતિ (ST) ને ક્વોટાની અંદર ક્વોટા આપવા અને ક્રીમી લેયરની અનામત સમાપ્ત કરવાના સુપ્રીમ કોર્ટના ઐતિહાસિક નિર્ણય પછી રાજકીય પક્ષો મૂંઝવણમાં અટવાયેલા છે. નિર્ણયના 24 કલાક પછી પણ તેઓ નિર્ણય કરી શકતા નથી કે તેનું સ્વાગત કરવું કે વિરોધ કરવો. સૂત્રોનું કહેવું છે કે ભાજપ આ નિર્ણય પર દલિત સમુદાયની પ્રતિક્રિયાઓ પર નજર રાખી રહ્યું છે.

બીજી તરફ કોંગ્રેસે પણ આ નિર્ણય પર મૌન જાળવી રાખ્યું છે, રાજકીય નિષ્ણાતો માને છે કે નિર્ણયના અમલ પછી પક્ષોએ ‘આગના માર્ગ’ પર ચાલવું પડશે. રાજ્યોમાં SC-ST વર્ગનું નવું નેતૃત્વ ઉભરશે અને નવી રાજનીતિ પણ ઉભરી શકે છે. તેમની ભાવિ રાજનીતિ પર તેની શું અસર પડશે તે જોવા માટે પક્ષો આ નિર્ણયનો નજીકથી અભ્યાસ કરી રહ્યા છે.

સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય બાદ સત્તારૂઢ એનડીએના ઘટક પક્ષો અને વિપક્ષ ઈન્ડિયા ગ્રુપ વચ્ચે સંઘર્ષના સંકેતો દેખાઈ રહ્યા છે. એલજેપી (રામ વિલાસ), જે એનડીએનો ભાગ છે, તેણે આ નિર્ણયનો વિરોધ કર્યો છે અને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પુનર્વિચારની માંગ કરી છે. ભારત ગ્રુપમાં સામેલ લાલુ યાદવની પાર્ટી આરજેડી પણ મુશ્કેલીનો સામનો કરી રહી છે. RJD નેતા તેજસ્વી યાદવે તેમાં ક્વોટા અને ક્રીમી લેયર લાગુ કરવાના નિર્ણયનો વિરોધ કર્યો છે. તેમણે કહ્યું કે હજુ પણ વંચિતો અને પછાત લોકોનો વિરોધ છે. આવી સ્થિતિમાં SC-ST અનામતમાં ક્રીમી લેયરનો મામલો ન હોઈ શકે. ઈન્ડિયા ગ્રુપમાં સામેલ ડીએમકેએ આ નિર્ણયનું સ્વાગત કર્યું છે.

નિર્ણયના દૂરગામી પરિણામો આવશે

આ નિર્ણયના દૂરગામી પરિણામો આવશે. સુપ્રીમ કોર્ટે જાતિનું વર્ગીકરણ કરવા કહ્યું છે. એવું પણ કહેવાયું હતું કે પહેલી પેઢીને મળી તો બીજી પેઢીએ નહીં. તેમજ ક્રીમી લેયર મંગાવ્યું હતું. સુપ્રીમ કોર્ટે તેના અધિકારક્ષેત્રની બહાર કામ કર્યું છે. વર્ગીકૃત કરવા કહ્યું તેમાં કંઈ ખોટું નથી. જ્યારે 2-3 ટકા વસ્તીને એસસી-એસટી અનામતનો લાભ મળ્યો છે, જ્યારે 90 ટકાથી વધુને મળ્યો નથી.

વિરોધીઓ પોતાનું હિત જોઈ રહ્યા છે

સૌથી વંચિત દલિત અને આદિવાસી સમુદાયોમાં અનામતના લાભોનું વિતરણ કરવામાં સરકાર નિષ્ફળ રહી છે. નરેન્દ્ર મોદી સરકારે એસસી અને એસટીને પેટા શ્રેણીઓમાં વર્ગીકૃત કરવાનું કામ શરૂ કરવું જોઈએ. કેટલાક સમુદાયોને અનામતનો સૌથી વધુ ફાયદો થઈ રહ્યો છે જ્યારે અન્યને કોઈ લાભ નથી મળી રહ્યો. જે દલિતો આનો વિરોધ કરી રહ્યા છે તેઓ માત્ર પોતાના સમુદાયનું હિત જોઈ રહ્યા છે, સમગ્ર દલિતોનું હિત નહીં.

-વિજય સોનકર શાસ્ત્રી, પૂર્વ અધ્યક્ષ, રાષ્ટ્રીય અનુસૂચિત જાતિ અને જનજાતિ આયોગ

એનડીએ અને આઈડિયા વચ્ચેના વિરોધાભાસનો અવાજ

– બીજેપીના રાજ્યસભા સાંસદ અને દલિત ચહેરો બ્રિજલાલ માને છે કે SC-ST વચ્ચે પણ ક્રીમી લેયર હોવું જોઈએ. જેઓ અનામતનો લાભ લઈને સરકારી નોકરીમાં આવ્યા છે તેમને તેનો લાભ મળવો જોઈએ નહીં.

-ભાજપ સાંસદ ડીકે અરુણાએ કહ્યું કે અમે સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા આપવામાં આવેલા આ નિર્ણયને આવકારીએ છીએ. કેન્દ્રની ભાજપ સરકારની પહેલને કારણે અનુસૂચિત જાતિનું 30 વર્ષ જૂનું સ્વપ્ન સાકાર થયું છે.

– લોક જનશક્તિ પાર્ટી (રામ વિલાસ)ના વડા અને કેન્દ્રીય મંત્રી ચિરાગ પાસવાને કહ્યું છે કે જ્યાં સુધી અસ્પૃશ્યતાની પ્રથા ચાલુ રહેશે ત્યાં સુધી સબ-કેટેગરીમાં આરક્ષણ અને ક્રીમી લેયર જેવી જોગવાઈઓ ન હોવી જોઈએ.

-JDU નેતા અને નીતિશ કુમારની કેબિનેટમાં વરિષ્ઠ મંત્રી વિજય કુમાર ચૌધરીએ કોર્ટના નિર્ણયનું સ્વાગત કર્યું છે. તેમણે કહ્યું છે કે બિહારમાં મહાદલિત અને ઓબીસી જેવી પેટા-શ્રેણીઓની રચના થઈ ચૂકી છે.

આઝાદ સમાજ પાર્ટીના વડા અને સાંસદ ચંદ્રશેખર આઝાદે અનામતની અંદર ક્વોટા આપવાના સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય પર નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. તેમણે કહ્યું કે જો તમારે વર્ગીકરણ જોઈતું હોય તો તેની શરૂઆત સુપ્રીમ કોર્ટથી થવી જોઈએ.

SC-ST: કયા રાજ્યમાં શું?

રાજસ્થાન: રાજ્યની યાદીમાં દલિત તરીકે ઓળખાતી 59 જાતિઓ છે. આમાં સૌથી મોટો સમુદાય મેઘવાલ છે, જેની વસ્તી મોટાભાગે બિકાનેર, જેસલમેર, બાડમેર અને જોધપુરમાં સ્થાયી છે. પૂર્વી રાજસ્થાનમાં બૈરાવ અને જાટ વર્ચસ્વ ધરાવે છે. મીણસ સૌથી પ્રભાવશાળી આદિવાસી સમુદાય છે અને ડઝનબંધ વિધાનસભા બેઠકો પર તેમનો પ્રભાવ છે. મીણસ સૌથી પ્રભાવશાળી આદિવાસી સમુદાય છે અને ડઝનબંધ વિધાનસભા બેઠકો પર તેમનો પ્રભાવ છે. જ્યારે, ભીલો બાંસવાડા અને ડુંગરપુર જિલ્લામાં રહે છે.

મધ્ય પ્રદેશ: રાજ્યની લગભગ 16 ટકા વસ્તી દલિત છે. દલિતોમાં સૌથી મોટો સમુદાય ચામડું કામ કરનાર સમુદાય છે. બલાઈ માલવા પ્રદેશમાં રહેતો બીજો સૌથી મોટો સમુદાય છે. તે જ સમયે, એમપીમાં એસટીની વસ્તી 21 ટકા છે. તે જ સમયે, એમપીમાં એસટીની વસ્તી 21 ટકા છે. સૌથી મોટો આદિવાસી સમુદાય ભીલ છે. ગોંડ બીજા નંબર પર છે.

છત્તીસગઢ: રાજ્યની 30 ટકાથી વધુ વસ્તી આદિવાસી છે. 43 આદિવાસી સમુદાયોમાં, ગોંડ સૌથી પ્રભાવશાળી છે અને આદિવાસી વસ્તીના 55% છે. આ પછી કંવર 11% અને ઓરાવન 10% પર છે. અહીં 44 દલિત જાતિઓ છે, જે રાજ્યની વસ્તીના 13 ટકા જેટલી છે. બૈરવ-રૈદાસ જેવી જાતિઓ સૌથી પ્રભાવશાળી છે.

ગુજરાત: 27 જાતિઓ દલિત છે. આમાંથી, વણકર સૌથી વધુ પ્રભાવશાળી છે, જે રાજ્યની SC વસ્તીના લગભગ 35-40 ટકા છે. વણકર પછી બીજો સૌથી મોટો સમુદાય રોહિત છે, જેનો હિસ્સો લગભગ 25 થી 30 ટકા છે. તે જ સમયે, આદિવાસીઓમાં સૌથી મોટો સમુદાય ભીલ છે, જે ST વસ્તીના લગભગ 43 ટકા છે. ડાંગ, પંચમહાલ, ભરૂચ, બનાસકાંઠા અને સાબરકાંઠામાં ભીલોની સારી એવી વસ્તી છે. હળપતિ એ સુરત, નવસારી, ભરૂચ અને વલસાડમાં બીજા નંબરનો સૌથી મોટો સમુદાય છે.

ઉત્તર પ્રદેશ: રાજ્યમાં દલિતો જાટવ અને બિનજાટવમાં વહેંચાયેલા છે. જાટવો કુલ વસ્તીના 12% અને બિન-જાટવ 10% છે. કુલ દલિત વસ્તીના 56 ટકા જાટવો છે, ઉપરાંત દલિતોની અન્ય પેટા જાતિઓમાં પાસી (16 ટકા), ધોબી, કોરી અને વાલ્મીકી (15 ટકા) અને ગોંડ, ધનુક અને ખાટિક (લગભગ 5 ટકા)નો સમાવેશ થાય છે. ). તે જ સમયે, બિન-જાટવ દલિતોમાં વાલ્મિકી, ખટીક, પાસી, ધોબી અને કોરી સહિત ઘણી પેટા જાતિઓ છે.

બિહાર: ગત વર્ષે જ અહીં જાતિ ગણતરી હાથ ધરવામાં આવી હતી. તેના ડેટા અનુસાર, રાજ્યની 13 કરોડની વસ્તીમાં 27% પછાત વર્ગો, 36% અત્યંત પછાત વર્ગો, 19% અનુસૂચિત જાતિ અને 1.68% અનુસૂચિત જનજાતિનો સમાવેશ થાય છે. પહેલા બિહારની રાજનીતિમાં ઉચ્ચ જાતિઓનું વર્ચસ્વ હતું, પરંતુ પછી ઓબીસીનું રાજકારણ શરૂ થયું. જાતિની વસ્તી ગણતરી બાદ બનાવવામાં આવેલી નવી EBC કેટેગરી એટલે કે અત્યંત પછાત વર્ગ પર રાજકારણ તેજ બન્યું છે. પરંતુ હવે જ્યારે ક્વોટાની અંદર અનામતનો પ્રશ્ન છે ત્યારે દલિતો અને આદિવાસીઓને લઈને રાજકારણ પણ તેજ થઈ શકે છે.

પશ્ચિમ બંગાળ ભારતમાં કુલ 166 લાખ એસસી અને એસટી છે. આ 103 લાખ અનુસૂચિત જાતિઓમાં સૌથી વધુ સંખ્યા 38 લાખથી વધુ સાથે રાજવંશી, 35 લાખથી વધુ સાથે નમસુદ્ર બીજા અને 30 લાખથી વધુ સાથે બાગબીઓ ત્રીજા ક્રમે છે. તેમાં સૌથી પછાત જાતિ બાગબી છે. તેમને અનામતનો લાભ નથી મળી રહ્યો, જ્યારે રાજ્યના રાજવંશી, નમશુદ્ર અને આદિવાસીઓના એક વર્ગને અનામતનો લાભ મળી રહ્યો છે. સંથાલ જાતિના લોકોને પણ અનામતનો ઓછો લાભ મળે છે. બંગાળમાં એસટીની સંખ્યા 62 લાખ 96 હજાર છે, જેમાંથી 25 લાખ સંથાલો છે.