🔘 ધરુપદ 🔘આ એક ગીત પ્રકાર છે.ધ્રુપદ એટલે ધ્રુવ + પદ.💬 જે ગાયકીનું પદ ધ્રુવ તારા જેવું અચળ અનેતેજસ્વી છે તેને ધ્રુવપદ અર્થાત ધ્રુપદ કહે છે.💬 આશરે પાંચસો વર્ષ પહેલાં ગ્વાલિયરના રાજામાનસિંહ તોમરે ધ્રુપદ ગાયનનો ખૂબ પ્રચાર કર્યોહતો.💬 ધરુપદને ગાનારાઓને "ધ્રુપદિયા" કહેવામાં આવે છે💬 ધરુપદ માટે આ વાક્ય યાદ રાખવા જેવું છે.'TheMan who has the strength of fivebuffaloes,Let that man sing dhrupad'અર્થાત જે માણસમાં પાંચ બળદ / આખલા જેવુંબળ હોય તે જ ધ્રુપદ ગાવામાં સમર્થ ગણાય.💬 હિન્દુસ્તાનનું આ મર્દાની અને જોરદાર ગાયનમનાય છે.💬 ધરુપદ ગાનારાઓને 'કલાવંત'ની સંજ્ઞાથી ઓળખવામાં આવે છે.💬 મસ્લિમ યુગ ધ્રુપદ ગાયનનો 'સુવર્ણ યુગ' તરીકેઓળખાય છે.💬 ધરુપદમાં ઈશ્વર સ્તૃતિના શાંત, રસમય, વ્રજ અનેહિન્દી ભાષામાં ગીતો હોય છે.💬 ઉદાહરણ તરીકે રાગ યમન નો ધ્રુપદ - 'ઓમ હરશિવશંકર 'ખ્યાલની અપેક્ષાએ ધ્રુવપદ વધારેવિસ્તૃત હોય છે.💬 પહેલાં ધ્રુપદમાં ચાર (૪) ભાગ હતાં(૧) સ્થાયી(૨) અંતરા(૩) સંચારી(૪) આભોગ💬 પરંતુ હાલના સમયમાં માત્ર (૧) સ્થાયી અને (૨)અંતરા એમ બે ભાગમાં પ્રચારમાં છે.💬ધરુપદ ગાયકીમાં શરૂઆતમાં 'નોમ - તોમ ' નાઆલપચારીથી કરવામાં આવે છે.ત્યારબાદતેમાં વિવિધ લયકારીઓ જેવી કે દુગુન,તિગુનચૌગુન, આડી, બિઆડી, કુઆડી વગેરે બતાવવામાંઆવે છે.💬 ધરુપદ ગાયકી 'મૃદંગ અને પખવાજ 'ના વાદ્યનાવાધન સાથે ગાવામાં આવે છે.💬 ધરુપદ ગાયકી ચૌતાલ ,સુલફાગ, તેવરા, ઝપા, બ્રહ્મ, રૂદ્ર વગેરે ખુલ્લા બાજના તાલોમાં ગાવામાં આવેછે.💬 ધ્રુપદ ગાયકીમાં વીર, કરૂણ અને શાંત રસ જોવા___મળે છે.💬 ધરુપદની મુખ્ય ૪(ચાર) બાનીઓ / શૈલીઓ છે.(૧) ખંડહારબાની(૨) નોહારબાની(૩) ડાગુરબાની(૪) ગોબરહારબાની➡️ધરુપદના પ્રાચીન ગાયકો ⬅️(૧) સ્વામી હરિદાસ(૨) તાનસેન(૩) ગોપાલ નાયક(૪) બૈજુ - બાવરા➡️ધરુપદનાં અર્વાચીન ગાયકો⬅️(૧) ડાગરબંધુ(૨) ગુડેચાબંધુ(૩) બહેરામખાં(૪)ગજાનન ઠાકુર (ભોજક)